لباسهای سنتی نماد هویت و تاریخ هر سرزمین هستند که در تاروپود هرکدام از آنها زیباترین ارزشها نقش بسته؛ هرکدام از آنها روایتگر فرهنگ دیار خود بوده و هریک قصهای به درازای تاریخ دارند؛ اما این روزها در پی توجه بیش از حد مردم به مدرنیته، این لباسها در مناطق مختلف آذربایجانغربی دیگر مورد استفاده قرار نگرفته و به فراموشی سپرده شده است.
سایه سنگین زندگی مدرنیته، مدگرایی، لباس های امروزی، جولان لباس های خارجی وارداتی در بازار و تبلیغات شبکه های ماهواره ای عرصه را بر این میراث ارزشمند تنگ کرده و اجازه نمی دهد بار دیگر ویترین مغازه ها در کنار لباس های امروزی میزبان لباس های سنتی شده و چشم هر گردشگر و میهمانی را خیره کند.
کمتر مغازه ای در شهر می توان پیدا کرد که لباس های سنتی بفروشد و اگر پیدا شود، تنها یک مغازه آن هم تنها پارچه اش را می فروشد؛ مغازه ها، پاساژها و مراکز تجاری کمتر لباس های سنتی این دیار را در معرض دید مشتریان قرار میدهند؛ لباس هایی که بخش مهمی از هویت و تاریخ این سرزمین هستند.
لباسهای سنتی این خطه از ایران اسلامی، تلفیقی از رنگ های متفاوت و با زیبایی های خاص بوده است؛ زیبایی هایی که با گذشت زمان نه رنگ می بازند و نه کهنه می شوند.
این لباسها با انتخاب رنگ و نقوش روی پارچه و تزیین آن با منجوقهای رنگارنگ، حاشیه دوزی، گلابتون یا چینهای زیبا و یا دوختن سکه، همه و همه معرف ویژگی های منطقه است.
پوشاک این دیار نشان دهنده ویژگیهای هنری، تاریخی، قومی و خلاقیتهایی است که در درونشان منعکس شده و حتی در مواردی وضعیت تاهل و سن زنان را نیز نشان می دهد.
پوشاک سنتی آذربایجانغربی تبلور اصالت و زیبایی
پوشاک سنتی آذربایجان غربی تبلور زیبایی، اصالت، ظرافت و فرهنگ و تمدن است؛ در لابه لای نقش و نگارهای حک شده بر این لباسها میتوان به راحتی تاریخ و فرهنگ این سرزمین را به تماشا نشست؛ این میراث ارزشمند و ظرفیت بی بدیل در میان اقوام مختلف از شکل و نوع و رنگ های متفاوتی برخوردار است و هرکدام از اقوام آذربایجان غربی لباس سنتی مخصوص خود را دارند که در طول سالیان متمادی استفاده کرده اند.
تنوع؛ نقطه قوت لباس مردم آذربایجان غربی
مردم شناس میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی در این خصوص معتقد است: تنوع قومیتی ساکنان استان که هر یک ویژگی ها و خصوصیات فرهنگی،اجتماعی و اعتقادی مختص خود را دارند، باعث شده که در جنبه های مختلف فرهنگی از جمله پوشاک، تنوع و تفاوت هایی وجود داشته باشد.
حسن سپهرفر افزود: باوجود این تفاوت ها، یکی از وجوه مشترک پوشاک سنتی این اقوام در بلندی، گشادی، غیر چسبان بودن، استفاده از سربند و کلاه، بوده و نوع پارچه و استفاده از طرح های مختص به خود با رنگ های روشن، شاد و دلباز خصوصا در تن پوش های زنانه است.
تبلیغات ماهواره ای عامل فراموشی لباس های سنتی
مردم شناس و پژو هشگر و رییس موزه مردم شناسی ارومیه در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: هر چند پوشاک می تواند به لحاظ خواست خود اشخاص و شرایط زمانه تغییر یابد که این نکته را می توان در توجه بیشتر جوانان به مد و شیوه پذیرش لباس های بیگانه و مد روز دانست ولی حضور ماهواره ها و دسترسی به اینترنت و سایر فضاهای مجازی به شکل تبلیغاتی در زندگی مردم و ارتباطات آسان و بهبود وضع اقتصادی قشری از جامعه در امکان سفر به کشورهای دیگر و همچنین ارائه الگوهای جدید پوشاک از سوی طراحان بیش از پیش موجبات تغییر در ارکان لباس و کم رنگ تر شدن حفظ پوشش سنتی و از سویی بیگانه شدن با سنت های پیشینیان را برای مردم ما به ارمغان آورده است.
عیسی عزیزنژاد ادامه داد: ورود ماهواره به خانه های مردم و تغییر سبک زندگی و غلبه زندگی مدرنیته زمینه ای فراهم کرد تا لباس های سنتی که دنیایی از ارزش ها و فرهنگ غنی استان را داشت، قربانی لباس های تبلیغات ماهواره ای شده و آرام آرام حتی از کمد زنان دورترین نقاط استان بیرون بروند و جایش را لباس های امروزی و لباس های ماهواره ای بگیرند؛ لباس هایی که هیچگونه سنخیتی با فرهنگ این سرزمین ندارند.
وی با اشاره به لزوم فرهنگ سازی از طریق رسانه ها، اضافه کرد: به عنوان مثال ایرادی ندارد که مجریان و گویندگان اخبار رسانه ملی هنگام اجرا و گفتن خبر از لباس بومی و محلی استفاده کنند در حالی که این امر اتفاق نیفتاده و مجری کت و شلوار به تن از فرهنگ بومی و لباس های سنتی حرف می زند.
وی اظهار کرد: رسانه ملی، فیلم ها و سریال ها و حتی فیلم های مستند مهمترین و بهترین بستر برای معرفی و شناساندن لباس های سنتی هستند ولی قدمهایی که در این عرصه برداشته شده، بسیار کمرنگ است.فیلم ها و سریال ها و حتی فیلم های مستند، مهمترین و بهترین بستر برای معرفی و شناساندن لباس های سنتی به شمار می رود.
مردم شناس ارومیه ای گفت: نمایشگاههایی هر از گاه برپا می شود ولی اینجا نیز آن گونه که لازم است لباس های سنتی معرفی نمی شوند و بسیار اندک به این موضوع می پردازند.
گرانی پارچه فرصت تولید لباس سنتی را نمی دهد
یکی از مغازه داران و فروشندگان لباس های سنتی در ارومیه درباره فروش لباس های سنتی بیان کرد: پارچه هایی که برای تولید و دوخت لباس سنتی می خریم قیمت بالایی دارند، به همین خاطر علاقمندان و دوستداران لباس های محلی هم قدرت خرید ندارند.
کریم علیزاده افزود: برای ماندگاری این لباس ها باید قیمت ها پایین باشد و علاوه براین نمایشگاه ها و مغازه هایی مخصوص برای فروش لباس های سنتی ایجاد شود.
با توجه به موضوعاتی که در این گزارش مطرح شد، امیدواری ها برای رونق دوباره استفاده از لباس های سنتی در نقاط مختلف آذربایجان غربی اعم از مناطق کردنشین و ترک نشین بسیار کمرنگ شده ولی انتظار می رود که اقدامات فرهنگی برای افزایش این امیدواری از سوی نهادهای مسوول صورت گیرد؛ امری که با توجه به تبلیغات و فروش گسترده لباس های مدرن و امروزی، بسیار دور از ذهن به نظر می رسد.
https://salmaspress.ir/?p=15532